„W hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918 – 1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej” – tak brzmi treść preambuły ustawy, którą niedawno podpisał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda.
Z pomysłem ustanowienia święta wyszły: Muzeum Narodowe w Poznaniu, poznański oddział Instytutu Pamięci Narodowej, Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919, Wielkopolskie Muzeum Niepodległości oraz Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski. Sejm przyjął ustawę ustanawiającą nowe święto państwowe 1 października, a 28 października jednogłośnie poparł ją Senat. Dzisiaj możemy świętować jedno z największych i zwycięskich w historii Polski powstanie, któremu od dawna należał się hołd. Właśnie mija 103 rocznica tego wydarzenia.
Rys historyczny
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Jego bezpośrednią przyczyną był przyjazd wielkiego kompozytora i pianisty, Ignacego Jana Paderewskiego do tego miasta. Wykorzystano fakt, że w samym Poznaniu nie stacjonowały silne jednostki niemieckie. Miejscowa ludność, a także z innych regionów Wielkopolski szybko się zorganizowała i przeciwstawiła niemieckiemu okupantowi. Stanowiło to wielką siłę, tak że Niemcy byli tym obrotem sprawy zaskoczeni. Na ulicach Poznania szybko wywieszano flagi biało – czerwone. Z czasem zmieniano też niemieckie nazwy ulic na polskie. 6 stycznia 1919 r. przejęto poznańskie lotnisko Ławica. Do połowy stycznia wyzwolono większą część Wielkopolski. Karabiny dostarczali nam Węgrzy i Rumuni. Były one zapakowane w skrytkach, które były przewożone pociągami pod osłoną nocy. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze podpisany między Niemcami a państwami Ententy 16 lutego 1919 r. Po podpisaniu tego dokumentu front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski. Do Polski powróciła - z wyjątkiem małych części - prawie cała Wielkopolska. Powstanie zakończyło się sukcesem.
Pamięć o powstaniu wielkopolskim musi być żywa nie tylko dla nas, ale też dla przyszłych pokoleń. Zwycięstwo powstańców imponuje i skłania do refleksji. Przez 123 lata zaborca niemiecki chciał zniszczyć na tych terenach tożsamość Polaków, jego serce i ducha. Nie udało się. Nie byłoby wolnej Polski bez wyzwolonej Wielkopolski.
Mateusz Korpal